Historia Regionu
Tomaszów Lubelski Bełz Rawa Ruska
Kurhany w rejonie Lubyczy Królewskiej
Link do reportażu radiowego- https://radio.lublin.pl/news/wczesnosredniowieczne-kurhany-w-okolicach-lubyczy-krolewskiej?fbclid=IwAR3nMclkQZeVEoL9AppptE564NfPsv3wwycwK3nHbXCfowuBjv8VRRARBe8
Poniżej przedstawiona została krótka prezentacja możliwego wczesnośredniowiecznego cmentarzyska kurhanowego. Po konsultacjach i wizytach w terenie uznaliśmy za całkiem prawdopodobne istnienie takiego cmentarzyska kurhanów i ani my, ani nasi rozmówcy (konsultanci) nie znają innego racjonalnego wytłumaczenia dla tego typu budowli w tym miejscu. Inny aspekt to widoczne wały, które nasi rozmówcy nie potrafią jednoznacznie określić, wśród opinii pada stwierdzenie że mogą to być pozostałości stawów. Pod tym kątem przeprowadziliśmy także analizę, która wstępnie wyklucza tak wysokie spiętrzenie rzeki oraz wykluczają to dostępne stare mapy. Z tego względu tak kurhany jak i wały wymagają dalszych prac. Osobny, wydzielony przez nas sektor ósmy (grodzisko?) opieramy jedynie na domysłach, którego istnienia nasi rozmówcy także nie wykluczają. Całość terenu prezentuje także inne zagadki, gdyż część wałów widoczna jest także po drugiej stronie wzgórza, a na wzgórzach widoczne są także prawdopodobne kurhany. Na chwilę obecną naliczonych zostało 53 kurhany o obwodzie 8-12 m i wysokości 0,6-2 m, jednak dodając kurhany, co do których mamy wątpliwości, ich liczba wzrasta do ponad 80.
W projekt badań nad kurhanami zaangażowane były następujące osoby: Ryszard Gawryś, Zdzisław Pizun, Mariusz Skorniewski, Grzegorz Słoboda, Anna Roci, Leszek Woszczak, Robert Gmiterek. Jako pierwszy zgłoszenia dokonał Leszek Woszczak (marzec 2018), jednak że nie dokonał tego w sposób odpowiedni, sprawa została została zbagatelizowana. Po zgłoszeniu do nas, dokonanym przez Grzegorza Słobodę dotyczącym kurhanów nawiązaliśmy wspólnie (powyżej wymienieni) współpracę i dokonaliśmy wstępnych badań, a następnie odpowiednich zgłoszeń. Naszym celem jest oznaczenie tego miejsca, promocja i doprowadzenie do badań archeologicznych.
Cmentarzysko kurhanowe to teren wzdłuż jednej leśnej doliny (dolina to określenie niezupełnie odzwierciedla realność, gdyż jest to wgłębienie na wzniesieniu) od rzeki Sołokii w Teniatyskach w kierunku Agroturystyki Kresówka w Lubyczy Królewskiej, współrzędne 50.3336558 – 23.543952. Poniżej zamieściliśmy także historyczne mapy tego terenu, z których wynika (a także z dobrze nam znanych analiz rękopisów), że od drugiej połowy XVIII wieku teren ten był terenem leśnym. Na chwilę obecną poinformowane są wszystkie urzędy, a my prosimy o wsparcie dla tej inicjatywy, szczególnie że na terenie gminy Lubycza Królewska znajdują się jeszcze co najmniej dwa prawdopodobne miejsca występowania kurhanów.
Całość cmentarzyska położona jest w dolinie o maksymalnej długości 1,47 km i szerokości maksymalnej 717 m. Kurhany znajdują się w centralnej części doliny na prawie całej jej długości. Możemy wyodrębnić 7 sektorów, przedzielonych usypanymi wałami. Wały osiągają wysokość od 1 do 2 m. Osobny może być sektor ósmy, który wstępnie wytypowaliśmy na terenem starego horodyszcza, które mogło istnieć w pobliżu tak sporego cmentarzyska. Sprawa tego sektora to oczywiście hipoteza wymagająca dalszych badań i potwierdzenia.
Sektor 1. Bez zaobserwowanych kurhanów w dolinie, jedynie istnieje podejrzenie co do dwóch kurhanów w dolinie i możliwości ich występowania na wzniesieniach. Jednak teren bagnisty, mógł doprowadzić do zapadnięcia się kurhanów.
Sektor 2. Teren mniej lub bardziej bagnisty, kurhany o wysokości od 0,5 do 1 m i obwodzie 8 do 10 m. Największy N: 50,33721 E: 23,537867. Szerokość sektora ok. 200 m, długość ok. 370 m, średnia odległość pomiędzy centralnymi punktami kurhanów ok. 25-30 m, widocznych ok. 13 kurhanów.
Sektor 3. O wymiarach ok. 240 na 180 m, widoczne tylko 3 kurhany.
Sektor 4. Wymiary ok. 330 na 220 m, kurhanów widocznych, podobnych jak w sektorze drugim, jest pięć, na jednym z nich widoczne jakby ślady kopania.
Sektor 5. Wymiary sektora około 400 na 250 m, o co najmniej 12 kurhanach. Kurhany w tym sektorze są zdecydowanie najwyższe, sięgające nawet 1,5 metra.
Sektor 6. Wymiary sektora ok. 320 na 225 m, o zaobserwowanych co najmniej 14 kurhanach, jednak nie tak symetrycznie ułożonych jak poprzednie.
Sektor 7. O wymiarach ok. 220 na 370 m, leżący jakby poza doliną, jednak u podnóża wzgórza (obecnie cmentarnego), które wstępnie można wytypować jako możliwe horodyszcze. Widocznych jest 11 kurhanów o, podobnie jak w sektorze 6, bardziej chaotycznym rozstawieniu.
Sektor 8. O wymiarach ok. 300 na 170 m, na wzgórzu, które wytypowaliśmy jako możliwe horodyszcze. Istnieją podejrzenia co do możliwości występowania kurhanów także na wzniesieniu po obu stronach doliny, jednak ze względu na zmiany jakie zaszły na tym terenie, potrzebna jest bardziej wnikliwa analiza
