Pałac Potockich w Krystynopolu (obecnie Czerwonogród, ukr. Червоноград).

Pałac wybudowany w połowie XVIII wieku przez Franciszka Salezego Potockiego, zwanego także "małym królem na Rusi". Człowiek był to wyjątkowo ambitny poważnie liczył, że w roku 1764 zostanie wybrany na króla Polski. Franciszek został uwieczniony na obrazie Jana Matejki "Rejtan – Upadek Polski", jako starzec w centrum obrazu, który, nie chcąc podpisać traktatu rozbiorowego, opuszcza salę, przy czym delią przewraca krzesło i rozsypuje stos monet. Jednak u schyłku swego życia Franciszek, nie mogąc pogodzić się z "potajemnym" ślubem syna Szczęsnego, porywa jego żonę Gertrudę zd. Komorowską, przez co wplątuje się w jej śmierć (więcej o tym -http://www.historiaregionu.org/historia-pewnego-mezaliansu). Śmierć Gertrudy mogła nie być bez wpływu na zdrowie Franciszka i jego żony, przyczyniając się do rychlej śmierci. Franciszek był największym magnatem w dziejach Rzeczypospolitej, wystarczy powiedzieć, że jego majątek określony w hektarach przekraczał 2 miliony, a liczony w duszach 130 tysięcy. Spadkobiercą większości wielkiego majątku zostaje Stanisław Szczęsny Potocki największy zdrajca Rzeczypospolitej. Uchwalenie Konstytucji 3 Maja przyjął podobnie jak większość stronnictwa magnackiego jako zamach na swoje prawa. Znalazł się w gronie kilku emigrantów, którzy na wieść o uchwaleniu ustawy rządowej udali się na sąsiednie dwory prosząc o interwencję w Polsce. Szczęsny wyjechał do mołdawskich Jass, gdzie szukał poparcie u faworyta carycy – księcia Grzegorza Potiemkina. Niestety jeszcze przed jego przybyciem do Jass, Potiemkin zmarł. Dla stronnictwa późniejszych zdrajców był to olbrzymi cios, gdyż to właśnie z osobą księcia Taurydzkiego wiązali swoje nadzieje na rosyjską pomoc. Jednak dzięki wstawiennictwu innego zdrajcy generała Szymona Kossakowskiego magnaci uzyskali wpływ na dominującą wówczas na dworze petersburskim klikę Płatona Zubowa i Arakdija Morkowa. Ci z kolei przekonali carycę, że jedynym wyjściem z sytuacji będzie interwencja rosyjska w Polsce. Na żądanie prawdziwych patriotów – rzecz jasna. Na nic zdały się błagania kuzynów Potockiego, którzy do końca stali po stronie konstytucji. Szczęsny Potocki przeszedł do historii jako jeden z trzech zdrajców, którzy złożyli swoje pieczęcie pod aktem największej zdrady w historii Polski. Po śmierci Gertrudy oraz przejęciu spadku Szczęsny korzysta z życia, 1 grudnia 1774 Stanisław Szczęsny poślubił Józefinę Amalię z Mniszchów, osobę różną od niego pod względem temperamentu i inteligencji, utalentowaną artystycznie, lubiącą pisać i malować. Jest ogólnie znane, że miała wiele romansów, stąd uważa się, że spośród jedenaściorga urodzonych przez nią dzieci, jedynie trojga ojcem był Stanisław. Ojcem kilkorga następnych miał być, przywieziony jeszcze z Dukli, Józef Klembowski (Kłębowski), pełniący funkcję marszałka dworu Potockiej. Później jej amantami byli: Dzierżański, pułkownik targowickiego regimentu, domniemany ojciec Idalii, i Tadeusz Mossakowski, dowódca milicji nadwornej w Tulczynie. Małżonkowie bardzo krótko mieszkali razem... następnie Szczęsny trafia na miłość życia... Zofia Konstantynowna Glavani primo voto Witt secundo voto Potocka, Zapałał do niej uczuciem tak mocnym, że nie przeszkadzała mu, ani przeszłość wybranki (która wcześniej była w Stambule luksusową kurtyzaną , ani fakt, że obydwoje byli już w związkach małżeńskich. W 1795 roku za sowitą opłatą udało mu się unieważnić małżeństwo Zofii z Józefem Wittem, a dwa lata później swoje z Józefiną. W 1798 roku poślubił kobietę, którą pokochał ze wszystkich sił, to dla niej zakłada park zwany Zofiówka także Sofijówka obecnie też Park w Zofiówce (ukr. "Софіївський парк") wart wtedy 15 milionów ówczesnych złotych (przeliczając na obecne wartości to około 1 miliard zl). Niestety budowa parku nie zapewnia jemu wierności żony (która wcześniej była w Stambule luksusową kurtyzaną), strzałem w serce było... W 1805 roku Zofia urodziła Szczęsnemu syna, któremu nadano imię Bolesław. Jak się jednak okazało dziecko było owocem romansu Zofii z ... pierworodnym synem Stanisława Szczęsnego z pierwszego małżeństwa. Tej zdrady magnat nie przeżył. Popadł w skrajną paranoję i depresję, a kilka miesięcy po odkryciu zdrady żony ze swoim synem - zmarł. Miał 53 lata. Pogrzeb zakłóciło ograbienie zwłok złożonych w kaplicy w Tulczynie z rosyjskiego munduru, orderów i klejnotów; nagie zwłoki porzucono pod ścianą...